Τον Ιούλιο 2001, πρωτο-εμφανίστηκε δειλά αυτή η ενότητα στο internet site μου. Τότε η δηλούμενη «μελαγχολία» ήταν -μάλλον!- ακραιφνής μελαγχολία. Αυτό εξάλλου φαίνεται και από το εισαγωγικό σημείωμα του κειμένου: Να ξεκαθαρίσω τη θέση μου: Μελαγχολία δεν είναι μόνο η ψυχοπάθεια που χαρακτηρίζεται από κατάθλιψη. Είναι και η τρυφερή διάθεση να αγγίζει κανείς τη ζωή, μέσα από μια θλιμμένη αλλά και απελευθερωμένη διάθεση, που ανοίγει τα μάτια της καρδιάς αλλά μας κάνει ευάλωτους στον πόνο. Είναι σαν φίλτρα στους φακούς των ματιών που μας επιτρέπουν να βλέπουμε πιο συναισθηματικά, πιο βαθιά, λεπτομέρειες του κόσμου που μας περιβάλλει που, υπό άλλες συνθήκες, θα διαλάνθαναν.
Το Δεκέμβριο του 2002 (ΙΙ) και τον Ιούνιο του 2004 (ΙΙΙ) η ενότητα συμπληρώθηκε. Και τότε ακόμη, για μελαγχολία μου φαινόταν. Σήμερα όμως που απνευστί προσέθεσα τους ανύποπτους καρπούς της ημέρας, άρχισε επικίνδυνα το περιεχόμενο να μου γυρνάει σε «θυμό». Κοιτάζω πίσω και βλέπω πολύ θυμό σε πράγματα που αποκαλούσα «μελαγχολία»…
Καταγράφω τα υπο-κείμενα που δείχνουν την πορεία:
AYTA ΠΟΥ ΜΕ ΜΕΛΑΓΧΟΛΟΥΝ ΙV
- Η αιφνιδιαστική (…ναι, καλά!) συνειδητοποίηση οτι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας είναι ένας εγκληματίας του κοινού ποινικού δικαίου και βάλε!
- Η ανάγκη για περισσότερο ύπνο εντός του 24ώρου που έχει ο σύγχρονος άνθρωπος: πόσο πιο ξεκάθαρη μπορεί να γίνει η απαξίωση της καθημερινότητας όταν επιλέγεται το βύθισμα σε ένα –συνήθως- σκοτεινό κόσμο με επίπλαστες ονειρόπλαστες ροζ αποδράσεις;
AYTA ΠΟΥ ΜΕ ΜΕΛΑΓΧΟΛΟΥΝ ΙΙΙ
- Το ανέλπιδο, άδειο, παραδωμένο ύφος του νέου άντρα που αντρίκρισα εγκλωβισμένο στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας με την ηλικιωμένη μητέρα του πάνω σε αναπηρικό καροτσάκι σε κεντρικό νοσοκομείο της Αθήνας, να περιμένει το ασανσέρ που ποτέ δεν έρχεται κι αν κάποια στιγμή έρθει, είναι υπερ-πλήρες…
- Το δυνατό, εκκωφαντικά ενοχλητικό γέλιο τύπου «γιούπι, είμαι πολύ χαρούμενη κι αυτό που συμβαίνει -πρέπει να- είναι εξωφρενικά αστείο» μιας μαραμένης μεσήλικης γυναίκας, πρώην εντυπωσιακής πολλά υποσχόμενης νεαρής κοσμικής που, μόνη κι άραχνη, επαναλαμβάνει σε τακτά χρονική διαστήματα (για να το ακούσουν οι άλλοι, αλλά και η ίδια) ότι «είναι πολύ ευτυχισμένη»
- Η αναμονή μιας άλλης εποχής που ενώ από την τωρινή μπορεί να διαφέρει ίσως και μόλις μία μέρα σηματοδοτεί ωστόσο την ολοκληρωτική αλλαγή διάθεσης και μελλούμενων.
AYTA ΠΟΥ ΜΕ ΜΕΛΑΓΧΟΛΟΥΝ II
- Η «ξαφνική» διαπίστωση των Μέσων Μαζικής Εξημέρωσης κατά τις ημέρες των Χριστουγέννων και μέσω αυτών και ημών, ότι γύρω μας υπάρχει μοναξιά και εγκατάλειψη.
- Τα γεμάτα συναισθήματα πρόσωπα των εγκαταλειμένων (από τους συγγενείς, από το Κράτος, από τους ίδιους τους τους εαυτούς) που κατά κόρον προβάλλονται στα δελτία τις παραπάνω ημέρες. Κι εμείς, αδειάζουμε γρήγορα από το μυαλό μας αυτές τις εικόνες για να μπορέσουμε να απολαύσουμε τις γιορτές αδιάλειπτα.
- Που βλέπω το πέρασμα του χρόνου στα πρόσωπα των άλλων και οι δικές μου ρυτίδες δεν είναι σημάδια γήρανσης αλλά «παράσημα εμπειριών της ζωής».
- Που άνθρωποι σαν εμένα κάθονται και ξοδεύουν τον χρόνο τους κάνοντας αυτού του είδους την καταγραφή, ενώ κατά βάθος ξέρουν ότι πρόκειται για βότσαλα που πετάγονται στο γυαλό.
- Που όσο περνάει ο καιρός, αναζητάω όλο και πιο απλά, ασήμαντα μέχρι χθες, πράγματα για να αντλήσω ελπίδες.
- Που διατυμπανίζω ότι δεν περιμένω τίποτα από κανέναν κι όμως, να, αμέσως έρχεται η διάψευση σε αυτό: περιμένω από εσάς να διαβάσετε τα όσα γράφω.
AYTA ΠΟΥ ΜΕ ΜΕΛΑΓΧΟΛΟΥΝ Ι
- Το νευρικό παιχνίδι των κάθε λογής ασθενών με τις συσκευασίες των φαρμάκων τους. Να βλέπω την σχέση εξάρτησης του ανθρώπου με ένα κουτί μικροσκοπικά πολύχρωμα χάπια και την ανάγκη του να επιβεβαιώνει διαρκώς την ύπαρξή τους. Όσες φορές κοίταξα προσεκτικά τα μάτια ενός τέτοιου ανθρώπου, είδα πάντα ένα ύφος ματαιότητας αλλά και τρυφερότητας.
- Τα ηλιοτρόπια που αρχίζουν να μαραίνονται, σηματοδοτώντας το τέλος του καλοκαιριού (*). Δεν τ’ αγαπώ το καλοκαίρι, κάθε άλλο, είναι μάλλον η λιγότερο αγαπημένη μου εποχή, αλλά αυτή η βίαια και μη αντιστρέψιμη συμβολική αλλαγή εποχής με μελαγχολεί.
(*) Τα κάθε λογής ηλιοτρόπια, τα κάθε λογής καλοκαίρια. Με μελαγχολεί η εικονική σηματοδότηση από κάτι που δε μπορεί να γυρίσει πίσω, ακόμα κι αν αυτό, το νέο που γίνεται, είναι για το καλό μου.
- Να βλέπω τα άτομα να ζούμε χωρίς να έχουν κάνει το άλμα το «πιο γρήγορα από την φθορά» που λεει ο Ελύτης. Κολλημένα, εγκλωβισμένα σε έναν επαναλαμβανόμενο τρόπο ζωής που πια δεν είναι στάση ζωής. Είναι φυλακή χωρίς παράθυρα.
- Ο εαυτός μου όταν γίνεται κάποιος άλλος επειδή αισθάνεται ότι ο αληθινός του εαυτός δεν «αρέσει».
- Οι «επίτηδες χαρούμενοι» που λέει ο Λάκης Λαζόπουλος. Αυτοί που δεν αφήνουν -εντελώς συνειδητά, προφανώς- στον εαυτό τους τον χρόνο να σκεφτούν τι κρύβεται πίσω από τα πλαστικά χαμόγελα και το επιδερμικό κέφι.
- Οι ψεύτικες ελπίδες στον ασθενή, που μπορεί να έχουν την καλύτερη δυνατή προαίρεση από την πλευρά αυτού που τις δίνει, αλλά φέρνουν τον ασθενή σε αμηχανία (πώς να κρύψει ότι έχει καταλάβει ότι του λένε ανοησίες;), χώρια δηλαδή ότι τον κάνουν να αμφιβάλλει για τη διανοητική ικανότητα των οικείων του -που δεν έχουν καταλάβει τι συμβαίνει.
- Η στιγμή της συνειδητοποίησης ότι όλα είναι μάταια. Πόσο λάθος εκτίμηση και πόσο άδικη. Αλλά τί στιγμή κι αυτή, όταν η καρδιά γεμίζει με ένα τεράστιο κενό, που στις περισσότερες περιπτώσεις δε λειτουργεί σαν μοχλός απόλυτης απελευθέρωσης αλλά σαν παντοτινή αλυσίδα που υπενθυμίζει -άδικα- την ματαιότητα των όσων κάνουμε.
- Η εμμονή της δυστυχίας μιας απουσίας, μιας έλλειψης, μιας απώλειας, που στέκει σαν αγέρωχο, θεόρατο, αμετακίνητο άγαλμα μπροστά στα μάτια μας και μας εμποδίζει να αποτιμήσουμε τις νέες στιγμές, ακόμα και τις νέες δυστυχίες, στις σωστές τους διαστάσεις.
- Οι καθ’ έξιν μελαγχολικοί, που έχουν κάνει την μελαγχολία μόνιμο σύντροφο της ζωής τους.
