Σεβασμός

«Έπαιξε» αρκετά η λέξη σεβασμός πρόσφατα. Πρώτα οι παλαίμαχοι, που με ανακοίνωσή τους ζήτησαν «σεβασμό στα ιστορικά κεφάλαια αυτού του συλλόγου». Ακολούθησε ο Ντέμης, που ανάρτησε στο facebook μια φωτογραφία με μεγάλες μορφές της ιστορίας της ΑΕΚ με τη λέξη «respect».

Ας μην ασχοληθούμε με το τι έλεγε ο Ντέμης για κάποιες από αυτές τις μεγάλες μορφές παλιότερα: προφανώς ωρίμασε και τώρα ξέρει καλύτερα. Να μιλήσουμε επί της αρχής.

Κατά τη γνώμη μου, σεβασμός οφείλεται σε κάθε άνθρωπο που τον αξίζει, παλαίμαχο ή μη. Σεβασμός οφείλεται και στο μεροκαματιάρη που αγόρασε ένα διαρκείας από το υστέρημά του για να βοηθήσει την ομάδα. Ίσως μάλιστα και περισσότερος, γιατί αυτός δεν ελπίζει σε κάποια ανταπόδοση. Ο παλαίμαχοι, ιδίως οι πιο πρόσφατοι, πληρώνονταν για τις υπηρεσίες τους, κάποιοι και αδρά. Κι όταν έβρισκαν περισσότερα χρήματα αλλού, έφευγαν—και πολύ καλά έκαναν, γιατί έχουν κι οικογένειες να θρέψουν.

Προφανώς, οι μεγάλες ποδοσφαιρικές μορφές (της ΑΕΚ και κάθε ομάδας) δεν έφτασαν εκεί που έφτασαν τυχαία: χρειάστηκε πολύς κόπος, ιδρώτας, στερήσεις, αντοχή στην ψυχολογική πίεση του ποδοσφαίρου. Γι αυτό, τους οφείλεται σίγουρα σεβασμός: για την ποδοσφαιρική τους καριέρα και την προσφορά τους στο γήπεδο, την οποία ουδείς δικαιούται να διαγράψει. Ό,τι κι αν έκανε ο Μπάγεβιτς φεύγοντας από την ΑΕΚ, δεν παύει να υπήρξε ένας μεγάλος ποδοσφαιριστής κι ένας προπονητής που υπήρξε αρχιτέκτονας των επιτυχιών της ΑΕΚ προ εικοσαετίας. Ο Μανωλάς ήταν κι αυτός ένας τεράστιος παίκτης που σε περιβάλλον Μποσμάν θα είχε παίξει σε κορυφαία ευρωπαϊκή ομάδα. Το ίδιο κι ο Ντέμης, ο Τσιάρτας, ο Νικολάου, ο Τιμούρ. Δε νομίζω, όμως, να το αρνήθηκε κανείς αυτό.

Δεν ξέρω αν η κριτική στον προπονητή Μανωλά είναι δίκαιη ή άδικη (θα με ενδιέφερε πάντως να μάθω γιατί «στον συγκεκριμένο αγώνα [στην εφτάρα] η ομάδα μας αποτελείτο από παίκτες που ανήκαν ηλικιακά στην αμέσως χαμηλότερη κατηγορία», όπως αναφέρουν οι παλαίμαχοι). Δεν έχω ιδέα αν είχε στα χέρια του τα εφόδια για να φτιάξει μια ανταγωνιστική ομάδα, κι αν δεν τα είχε αν θα άντεχε οικονομικά να σηκωθεί να φύγει. Για το θέμα του ανηψιού του έχω γράψει ότι η ΑΕΚ έτσι κι αλλιώς δεν μπορούσε να τον κρατήσει τον παίκτη, οπότε ναι, σίγουρα δεν ήταν σωστό αυτό που έκανε ο Στέλιος, αλλά ουσιαστικά δεν έβλαψε την ομάδα.

Το μόνο βέβαιο όμως είναι ότι η πρόσφατη κριτική στο Μανωλά (ξαναλέω, δίκαιη ή άδικη δεν το εξετάζω) δεν έγινε για την ποδοσφαιρική του καριέρα: δεν άκουσα να πει κανείς ότι ήταν άμπαλος. Η κριτική έγινε για τις προπονητικές του ικανότητες. Τι εννοούν λοιπόν οι παλαίμαχοι; Ότι η κριτική στον προπονητή Στέλιο Μανωλά δείχνει έλλειψη σεβασμού κι άρα ο Στέλιος ως προπονητής πρέπει να είναι υπεράνω κριτικής, ή ότι μπορεί βέβαια να ασκείται κριτική, αρκεί να είναι θετική;

Ο Λάκης ο Νικολάου υπήρξε μεγάλος ποδοσφαιριστής. Σήμερα του ασκείται κριτική (δίκαιη ή άδικη, αδιάφορο) για τον τραυματισμό του Λέσκοτ. Ο ίδιος δηλώνει ότι «δεν υπήρχε όμως κάποιο θέμα, είχε εξεταστεί πριν υπογράψει. […] Έγινε αυτό το ατύχημα που μπορεί να γίνει στον καθένα». Μπορεί όντως να ήταν ατυχία στην ατυχία στην ατυχία (μετά και τις χονδροπάθειες των Τζιμπούρ και Μπρέσεβιτς). Αν δεν είσαι ορθοπεδικός και δεν έχεις εξετάσει τον παίκτη, δεν μπορείς να ξέρεις. Αν όμως κάποιος από τους παλαίμαχους έπρεπε να στείλει το γιο του για εγχείριση στο γόνατο, αναρωτιέμαι αν θα το έψαχνε παραπάνω το θέμα ή θα έλεγε «αφού ο Λάκης υπήρξε μεγάλος ποδοσφαιριστής, δεν μπορώ να τον αμφισβητήσω ούτε ως χειρουργό». Βέβαια, με αυτή τη λογική μπορεί να έστελνε το παιδί του να το χειρουργήσει κι ο Αρδίζογλου…

Πολλοί πρώην ποδοσφαιριστές, ορισμένοι και μεγαλύτερου βεληνεκούς από οποιονδήποτε παλαίμαχο της ΑΕΚ, έγιναν προπονητές. Κάποιοι εμπνέουν σεβασμό και ως προπονητές (π.χ. Αντσελότι). Με κάποιους άλλους γελάει ο κόσμος (π.χ., Ματέους). Έπρεπε μήπως η Μπάγερν να διώξει τον Αντσελότι και να πάρει τον Ματέους ως προπονητή, λόγω σεβασμού στην τεράστια ποδοσφαιρική προσφορά του δεύτερου στην ομάδα; Ο Αντσελότι κατάφερε με τη δουλειά του να κερδίσει το σεβασμό (και) ως προπονητής, ο Ματέους όχι.

Αυτό δεν ισχύει μόνο στο ποδόσφαιρο: νομίζω ελάχιστοι άνθρωποι δε σέβονται το Μίκη Θεοδωράκη ως συνθέτη. Είναι όμως δύσκολο να τον σεβαστείς και για τις πολιτικές του απόψεις, ιδίως γιατί άλλαζαν κάθε τρεις και λίγο, πηγαίνοντας από το ένα άκρο στο άλλο (σε αντίθεση με τις πολιτικές απόψεις του Χατζηδάκι, π.χ.). Ο Στηβ Γιατζόγλου υπήρξε μεγάλος, για την εποχή του, μπασκετμπολίστας, με τεράστια προσφορά στον Ολυμπιακό. Αν κάποιος οπαδός του Ολυμπιακός ασκήσει σήμερα κριτική στο Γιατζόγλου για τις δηλώσεις για τη Χρυσή Αυγή, είναι άραγε ασεβές αυτό;

Να επανέλθουμε όμως στο ποδόσφαιρο. Μπορεί κάποιος να αμφισβητήσει την ποδοσφαιρική προσφορά του Ριβάλντο στο (παγκόσμιο) ποδόσφαιρο; Πρέπει όμως να τον σεβόμαστε ως χαρακτήρα και όταν τον πιάνουν τα δάκρυα για το ότι φεύγει από τον Ολυμπιακό, και όταν σηκώνει τα τέσσερα δάχτυλα και μιλάει για πέτσινα πρωταθλήματα και όταν δηλώνει οπαδός του Ολυμπιακού, ζητώντας συγγνώμη; Άλλος παλαίμαχος της ΑΕΚ (και μεγάλο ταλέντο) συνελήφθη πρόπερσι με 860 χάπια μεθαδόνης. Αναρωτιέμαι πώς θα αντιδρούσε κάποιος άλλος παλαίμαχος, αν κάποια απ’ αυτά τα χάπια κατέληγαν στο παιδί του. Με σεβασμό;

Να πούμε κι άλλα παραδείγματα, εντελώς εννοείται φανταστικά, γιατί τέτοια πράγματα δε γίνονται, ιδίως στην ΑΕΚ:

Ας πούμε ότι μια σημαία της ΑΕΚ πιάνεται «στα πράσα» να προσπαθεί να φέρει ένα υπερτιμημένο «παλτό» στην ομάδα, σε συνεργασία με γνωστό μάνατζερ. Τι θα πρόσταζε ο σεβασμός σ’ αυτή την περίπτωση; Να κάνουμε τα στραβά μάτια;

Ας υποθέσουμε ότι άλλος παλαίμαχος «στηνόταν» συστηματικά στα ματς της ομάδας μας με τον Ολυμπιακό (κάτι τέτοια έλεγε ο μακαρίτης ο Μάκης, αλλά βέβαια είναι συκοφαντίες).

Ότι κάποιος άλλος παλαίμαχος φρόντισε ως παίκτης, σε συνεργασία με παντοδύναμο μάνατζερ κι ένα δικηγόρο της ομάδας, να μείνει ελεύθερος, με αποτέλεσμα να μην επωφεληθεί παρά ελάχιστα η ομάδα από τη μεγάλη μεταγραφή που πήρε.

Τέλος, ας υποθέσουμε ότι άλλος παλαίμαχος προσπάθησε να «δέσει» την ΑΕΚ σε μία μακροχρόνια καταπλεονεκτική σύμβαση.

Πώς θα πρότειναν οι παλαίμαχοι και ο Ντέμης να χειριστούμε αυτές τις (φανταστικές βέβαια) περιπτώσεις, δείχνοντας ταυτόχρονα το δέοντα σεβασμό;

Κατά τη γνώμη μου, ο σεβασμός κερδίζεται με τις πράξεις μας και μπορεί να χαθεί ανά πάσα στιγμή της ζωής μας. Κάποιοι παλαίμαχοι κατάφεραν να κερδίσουν το σεβασμό όχι μόνο ως ποδοσφαιριστές, αλλά με τη γενικότερη στάση ζωή τους, τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά το τέλος της καριέρας τους. Άλλοι όχι. Είναι ισοπεδωτικό να τους «τσουβαλιάζουμε» όλους μαζί υπό τον τίτλο «παλαίμαχοι».

Αν θέλουν οι παλαίμαχοι να τους σεβόμαστε όχι μόνο ως παίκτες, αλλά και ως θεματοφύλακες της ιδέας της ΑΕΚ, θα τους πρότεινα να εξετάσουν το ενδεχόμενο να τοποθετούνται δημόσια όχι μόνο όταν πλήττονται τα συμφέροντα παλαιμάχων, αλλά κι όταν πλήττεται η ίδια η ΑΕΚ.

Για να φτάσει η ΠΑΕ στη Γ΄ Εθνική προηγήθηκε πολυετής βιασμός από συγκεκριμένους δράστες. Για να καταντήσει η Ερασιτεχνική εκεί που κατάντησε, επίσης. Επειδή δε θυμάμαι κάποια σθεναρή αντίσταση των παλαιμάχων σ’ αυτά τα φαινόμενα, θα συνεχίσω να τους σέβομαι ως παίκτες και να τους ευχαριστώ για τις χαρές που μου χάρισαν, αλλά θα περιμένω να δω συγκεκριμένες πράξεις πριν τους σεβαστώ για οποιαδήποτε άλλη ιδιότητά τους, συμπεριλαμβανομένης αυτής του θεματοφύλακα της ιδέας της ΑΕΚ.